Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Σκόρπιες σκέψεις


Κυριακή σήμερα. Βροχερός καιρός. Σπίτι όλη την ημέρα με μια εφημερίδα μπροστά μου ή με ψάξιμο για νέα ή <<νέα>> στα blogs ενημέρωσης. Σκόρπιες σκέψεις από δω και από εκεί. Τι θα γίνει με τα μελίσσια; Εκατό σαράντα (140) ακριβώς ευρίσκονται στο πεύκο σε υψόμετρο 1250 μ. Τα 76 από αυτά από την πρώτη του Σεπτέμβρη άρα επείγει να τρυγηθούν και να
μεταφερθούν σε φθινοπωρινή ανθοφορία. Τα υπόλοιπα 64 έχουν μικρότερο πρόβλημα μια που βρίσκονται στο πεύκο από την 1 Οκτωβρίου. ¨Ομως και αυτά πρέπει να προλάβουν φθινοπωρινή ανθοφορία για γύρη και γέννα.

Φέτος καθυστέρησα γιατί ασχολήθηκα με διάφορες εργασίες, καλές κατά τα άλλα, αλλά σε λάθος χρόνο. Παράδειγμα η ανακαίνιση του μελισσοκομικού μου εργαστηρίου μέσα στο καλοκαίρι, που σε συνδυασμό με την καθυστέρηση των συνεργείων μου δημιούργησε προβλήματα με αποτέλεσμα να βρεθώ εκτός χρόνου αλλά και να μην τοποθετήσω τελικά πλακάκια (στο δάπεδο υπάρχουν) στους πλαϊνούς τοίχους (έκανα μόνο απόξεση του παλιού σοβά και τοποθέτηση νέου όπου χρειαζόταν).

Από αυτές τις λίγο πολύ κοινές σκέψεις με έβγαλε το νέο ή <<νέο>> που διαλαλούσαν τα blogs ενημέρωσης για το μανιφέστο - παρέμβαση των Λοβέρδου, Διαμαντοπούλου, Ραγκούση.
Το διάβασα προσεκτικά. Σωστά μου φαίνονται όλα αυτά. ¨Οχι μόνο σωστά αλλά και αυτονόητα. Κι όμως κάτι με βασανίζει. Τα ξαναδιαβάζω και αναρωτιέμαι, μα καλά οι ίδιοι δεν είναι επίλεκτα μέλη (υπουργοί διάολε), η μία μάλιστα για πολλά χρόνια, αυτού του πολιτικού συστήματος που δεν έβλεπε ότι έπρεπε να βλέπει και δεν έκανε ότι έπρεπε να κάνει;
Τόσα χρόνια το πολιτικό μας σύστημα στο ρουσφέτι, στην αναξιοκρατία και στην επιβράβευση της κομματικής υποτέλειας δεν στηριζόταν;
Ποιος πταίει που τόσα χρόνια οι αποφάσεις και οι πολιτικές των κρατούντων υπηρετούσαν δυναμικές μειοψηφίες και συντεχνίες αντί το συλλογικό συμφέρον;
Σκέπτομαι ξανά. Υπαίτιος είναι αυτός που πιέζει για την ικανοποίηση του ατομικού του συμφέροντος αδιαφορώντας πλήρως αν αυτό είναι σε βάρος του συλλογικού ή αυτός που υποχωρεί και ικανοποιεί το αίτημα, για χάρη του δικού του πολιτικού συμφέροντος άρα για την εξυπηρέτηση της δικιάς του συντεχνίας, ενώ γνωρίζει ότι είναι σε βάρος του συνόλου άρα μακροπρόθεσμα σε αυτό που όλοι βλέπουμε και ζούμε τώρα; Συμπερασματικά πως μπορούν να μας σώσουν αυτοί που όλα αυτά τα χρόνια στην ουσία υπηρετούσαν ΟΧΙ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΑΛΛΑ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΙΑΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΣ αφού για χάρη του πολιτικού κόστους ενέδωσαν σε οποιοδήποτε αίτημα δυναμικών μειοψηφιών ακόμα και αν γνώριζαν ότι αυτό μακροπρόθεσμα οδηγούσε στην καταστροφή;
Για να είμαστε όμως δίκαιοι νομίζω ότι, για λίγο ή για πολύ, πρέπει να στρέψουμε την σκέψη μας στους ελάχιστους εκείνους πολιτικούς που τόλμησαν να μας πουν ή καλύτερα να ψελλίσουν ότι κάτι λάθος κάνουμε, ότι ο συνεχής δανεισμός δεν οδηγεί πουθενά, ότι πρέπει να δούμε τις αμοιβές μας σε σχέση με την παραγωγικότητα, ότι πρέπει η Δημόσια Διοίκηση να υπηρετεί τον πολίτη έντιμα ότι τέλος πάντων πρέπει να σκεφτούμε και το αύριο σαν χώρα. Φροντίσαμε, με την ψήφο μας να τους αφανίσουμε κυριολεκτικά.
Τέλος πάντων ένα είναι σίγουρο. Η κατάσταση πρέπει να αλλάξει. Δεν πάει άλλο. Δεν μπορεί τα βάρη στην πλειοψηφία τους να τα πληρώνουν οι ίδιοι και οι ίδιοι ενώ άλλοι όχι μόνο δεν συμμετέχουν στο κόστος ανόρθωσης της οικονομίας αλλά θεωρούνται έξυπνοι επειδή με την βοήθεια τεχνοκρατών αλλά και λαδώματος όχι μόνο κρύβουν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους, αλλά και αυτά τα λίγα που εμφανίζουν εξ ανάγκης ότι πρέπει να πληρώσουν τα οφείλουν και ταυτόχρονα τα τοποθετούν σε τράπεζες του εξωτερικού μεγαλώνοντας ακόμα το πρόβλημα.
Μια άλλη σκέψη που μου είλθε στο μυαλό σήμερα είναι ότι πιθανότατα το 2012 για πολλούς απο εμάς ο φόρος εισοδήματος ( μετα την κατάργηση ή μείωση του αφορολόγητου ποσού ) σε συνδυασμό με την έκτακτη εισφορά και την εισφορά για τις κατοικίες μέσω της ΔΕΗ σαν άθροισμα να είναι μεγαλύτερο απο την ετήσια (πετσοκομένη) σύνταξή μας.
Τελειώνοντας θα παρακαλούσα εκείνους που είχαν την υπομονή να φτάσουν την ανάγνωση μέχρι εδώ
να συνεχίσουν και να διαβάσουν το παρακάτω άρθρο το οποίο νομίζω δένει με τα παραπάνω.
Το άρθρο είναι του Γιώργου Ι. Κωστούλα απο το www.capital.gr Έπεσε στην αντίληψή μου όταν προσπαθώντας να ξεφύγω απο τις σημερινές σκέψεις άρχισα να μελετάω για λίγο θεωρία παιγνίων.
Μια από τις ενδιαφέρουσες αναλύσεις της Θεωρίας των Παιγνίων (Θ.Π.) αφορά καταστάσεις όπου, ενώ τα άτομα λειτουργούν λογικά (και κατά κανόνα, όχι ηθικά) για την προώθηση του ατομικού τους συμφέροντος, επειδή κάνουν όλοι το ίδιο, το ατομικό συμφέρον του καθενός -και τελικά όλων- πλήττεται περισσότερο.

Τα παραδείγματα πολλά:

-Αποφεύγοντας να πληρώσουμε φόρους κερδίζουμε ατομικά, αλλά επειδή όλοι κάνουνε το ίδιο ζημιωνόμαστε όλοι, ζώντας σε μια φτωχότερη και αδύναμη χώρα.

-Αγοράζοντας πειρατικά ντι βι ντι ωφελούμαστε ατομικά, αλλά ζημιωνόμαστε όλοι, επειδή περιορίζουμε την ανταμοιβή της δημιουργικότητας, της καινοτομίας κ.λ.π. που θα μας λείψουν, αν δεν υπάρχουν.

-Αφήνοντας τα σκουπίδια έξω τις ημέρες που η συλλογή τους δεν είναι εφικτή κρατάμε καθαρό το σπίτι μας, αλλά επειδή ο καθένας κάνει το ίδιο, λερώνουμε τη γειτονιά μας και βάζουμε σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

-Παρκάροντας το αυτοκίνητό μας σε σημεία που εμποδίζουμε την κίνηση είναι μεν βολικό για μας, αλλά αν το κάνουν και άλλοι θα επικρατήσει κυκλοφοριακό χάος.

-Χτίζοντας αυθαίρετες κατοικίες ωφελούμαστε ατομικά, αλλά αν κάνουν όλοι το ίδιο καταλήγουμε στη γνωστή άναρχη δόμηση χωρίς υποδομές.

-Εξαπατώντας με παραποιημένα στοιχεία την Ε.Ε ικανοποιούμε μεν κάποια βραχυπρόθεσμα προαπαιτούμενα, στο επίπεδο των εντυπώσεων, αλλά υπονομεύουμε ηθικά το συνεκτικό ευρωπαϊκό μας ρόλο, υποθάλποντας πρακτικά την εις βάρος μας ανισότητα και αναξιοπιστία.

-Αφήνοντας, βολικά, τα περιττώματα του σκύλου μας σε πάρκα και πεζοδρόμια συντελούμε στη γενίκευση μιας προκλητικής και ανεύθυνης αντικοινωνικής πρακτικής που βρωμίζει και μολύνει την πόλη μας.

Όλη αυτή η οξυδερκής υπεράσπιση του ατομικού μας βολέματος, η ευλαβής περιφρούρηση του Ιδιωτικού συναθροίζεται σε μια ανευλαβή απαξίωση-λεηλασία του Κοινόχρηστου και του Δημόσιου. Ή, όπως έχει ειπωθεί, πολλαπλασιαζόμενη η ατομική διαύγεια που επιδεικνύουμε στα ατομικά μας καταλήγει απαρέγκλιτα στην εθνική μας τύφλωση.

Πότε αρχίζει η παρακμή ενός πολιτισμού; Όταν τα άτομα που τον συνθέτουν αρχίζουν, προοδευτικά, να βυθίζονται βαθύτατα στην καχυποψία. Όταν σε κάθε βήμα τους, σε κάθε εκδήλωσή τους φοβούνται ότι θα πέσουν θύματα της κακοπιστίας ή της κακοήθειας κάποιων άλλων, ατόμων ή ομάδων, και εντέλει της ίδιας της (εξελικτικά, μίζερης) συλλογικότητας.

Τίποτα πιο επικίνδυνο από την επιθυμία του ατόμου-πολίτη να μη γελαστεί. Δηλαδή, κατά το κοινώς λεγόμενο, να μην πιαστεί κορόιδο.

Κάθε πολίτης μετατρέπεται έτσι σε μια εξαίρεση, το άθροισμα των οποίων συνιστά το ιστορικό ηθικό εθνικό μας έλλειμμα.

Δεν μοιάζει να είναι αυτό, ό,τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στη χώρα μας; Φτάσαμε στο σημείο, η Ελλάδα να απαρτίζεται από δέκα εκατομμύρια άτομα που οσμίζονται την απάτη γύρω τους, στην παραμικρή πτυχή του βίου τους, υποπτευόμενα διαρκώς τον διπλανό τους. Έτσι, αντί της εμπιστοσύνης που είναι η ακρογωνιαία ηθική αρχή κάθε βιώσιμης ένωσης, τα έθνη "εθίζονται στην αμφιβολία και την υποψία και μουμιοποιούνται στη αμφιβολία".
Βεβαίως, σύμφωνα με τη Θ.Π., η παραπάνω συμπεριφορά είναι απόλυτα λογική. Το κάθε άτομο, δηλαδή, χωριστά έχει κίνητρο να εγκαταλείψει τη συνεργασία και να συμπεριφερθεί, να λειτουργήσει αντικοινωνικά.
Μας το διδάσκει αυτό, το κλασικό παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, το περίφημο "δίλημμα του φυλακισμένου", όπου η έλλειψη εμπιστοσύνης και η διάθεση εκμετάλλευσης εμποδίζουν τη συνεργασία μεταξύ δυο παικτών.

Κεντρικός άξονας του παιχνιδιού η, κάτω από συνθήκες ελλιπών πληροφοριών, αμοιβαία άγνοια των προθέσεων και των σχεδίων εκατέρων, η οποία ωθεί τους παίκτες σε πράξεις επιζήμιες και για τους δυο, οδηγώντας τους σε καταστάσεις της μορφής: ο νικητής τα παίρνει όλα.

Η συνεργασία για τη Θ.Π. που, βεβαίως δεν ασχολείται με τη φιλοσοφική διάσταση των συμπεριφορών, δεν αποτελεί ζητούμενο, δεν επιδιώκεται δηλαδή ως επιθυμητή θέση, ως σημείο ισορροπίας. Η Θεωρία ασχολείται με την ανάλυση και τη δημιουργία συνθηκών ή μηχανισμών που θα περιορίσουν τα ατομικά κίνητρα και θα καταστήσουν τη συνεργασία εφικτή και διατηρήσιμη επ΄ ωφελεία και των ατόμων και του συνόλου.

Και τούτο γιατί, δεν αρκεί το άτομο να είναι βέβαιο ότι όλοι οι άλλοι θα τηρήσουν τη συνεργασία για να την τηρήσει και το ίδιο. Το κοινωνικό συμβόλαιο που εξασφαλίζει περιβάλλοντα σταθερής και επωφελούς συνεργασίας χρειάζεται και κάτι ακόμα, ή μάλλον τρία πράγματα ακόμα.

Το πρώτο είναι ηθικής, θρησκευτικής τάξεως και συνδέεται με τη φήμη, με το καλό όνομά μας. Η φήμη, ο κοινωνικός διασυρμός καλύτερα, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος.

Το δεύτερο είναι η ύπαρξη της εξουσίας, της αρχής που μπορεί να επιβάλει τη συνεργασία και την θετική κοινωνική συμπεριφορά.

Το τρίτο, η παιδεία, όπου το ίδιο το άτομο δέχεται να θυσιάσει το ατομικό συμφέρον του για το κοινό καλό.

Δυστυχώς κανένα από τα παραπάνω προαπαιτούμενα δεν υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα.

Η φήμη δεν δουλεύει στις μεγάλες πόλεις, χώρια που ορισμένες αντικοινωνικές συμπεριφορές θεωρούνται ακόμα και μαγκιά.

Η αρχή, η εξουσία που θα μπορούσε να εμπνεύσει και να επιβάλει τη συνεργασία δεν υπάρχει ή δεν λειτουργεί σωστά.

Τέλος, δεν υπάρχει ικανός αριθμός, μια κρίσιμη μάζα μορφωμένων ατόμων, με παιδεία διατεθειμένοι να ηγηθούν και να δώσουν το καλό παράδειγμα.

Ανάγκη πάσα, λοιπόν, αν θέλουμε η ελληνική κοινωνία να εγκαταλείψει τον στείρο διεκδικητισμό, την προσοδοφορία και την λαθρεπιβασία να εντάξουμε τη λειτουργία της σε ένα διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο.

Το έχουμε ξαναπεί. Χρειάζεται μια θέσμιση σε όλα: στη φορολόγηση (και τη φοροδότηση), στην ανταγωνιστικότητα, στον επαγγελματισμό, στην κοινωνική αλληλεγγύη, στη δημόσια διοίκηση, στο σεβασμό του δημόσιου χώρου, στην τόνωση της οργανωμένης συλλογικότητας κ.ο.κ. Μια θέσμιση που θα διαπλάθει, αλλά και θα περιφρουρεί μια κοινωνία ωριμότερη στην αυτογνωσία της, μετρημένη στις επιθυμίες της, υπεύθυνη στις επιλογές της.

Με άλλα λόγια: Χρειαζόμαστε νόμους (πρακτικά, ηγεσία και εξουσία) που θα μας εμποδίσουν να γίνουμε χειρότεροι και παιδεία που θα μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι.